Θέατρο Διονύσου

Το αρχαιότερο και σημαντικότερο θέατρο του κόσμου, εκεί όπου παρουσιάστηκαν τα αριστουργήματα του Αισχύλου, του Σοφοκλή, του Ευριπίδη και του Αριστοφάνη.

Το Θέατρο του Διονύσου, που βρίσκεται λίγο βορειότερα από το ιερό του θεού, είναι το αρχαιότερο και σημαντικότερο θέατρο του κόσμου, εκεί όπου παρουσιάστηκαν τα αριστουργήματα του Αισχύλου, του Σοφοκλή, του Ευριπίδη και του Αριστοφάνη. Διαμορφώθηκε στα πρανή του εδάφους στις αρχές του 5ου αι. π.Χ. Από τη φάση αυτή σώζεται μόνο τμήμα του αναλημματικού τοίχου της ορχήστρας και κάποια λίθινα έδρανα από την κατώτερη σειρά του κοίλου, που είχε σχήμα Π. Το θέατρο αναδομήθηκε με τη σημερινή του μορφή το 340-330 π.Χ. με επιμέλεια του ρήτορα Λυκούργου. Το κοίλο επενδύθηκε με λίθινα έδρανα, η ορχήστρα έγινε κυκλική, κατασκευάστηκε περιμετρικός αποχετευτικός αγωγός και δημιουργήθηκαν το προσκήνιο και τα παρασκήνια. Το κοίλο χωρίζεται σε τρία μέρη με τη βοήθεια δύο διαζωμάτων, από τα οποία το δεύτερο συνέπιπτε με τον Περίπατο γύρω από την Ακρόπολη. Το κάτω τμήμα του κοίλου, ορατό και σήμερα,είχε 32 σειρές καθισμάτων, χωρισμένες σε 13 κερκίδες. Το δεύτερο μέρος του κοίλου είχε επίσης 32 σειρές καθισμάτων, χωρισμένες όμως σε 26 κερκίδες. Το τρίτο μέρος είχε 13 σειρές καθισμάτων και ίδιο αριθμό κερκίδων με το δεύτερο. Το θέατρο χωρούσε περίπου 17.000 θεατές. Από το 2ο αιώνα π.Χ. η πρώτη σειρά καθισμάτων αντικαταστάθηκε σταδιακά από ψηλούς μαρμάρινους θρόνους προορισμένους για τα μέλη του αθηναϊκού ιερατείου, οι οποίοι σώζονται σε άριστη κατάσταση και σε αυτούς αναγράφονται επιγραφές. O κεντρικός θρόνος ήταν του ιερέα του Διονύσου. Η σκηνή ήταν ξύλινη την κλασική περίοδο.

Οι πρώτες ανασκαφές άρχισαν από την Αρχαιολογική Εταιρεία το 1841, συνεχίστηκαν από το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο (1882-1895), ενώ έρευνες έγιναν και κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 1960 και του 1980 από την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Εκτεταμένο πρόγραμμα αναστήλωσης έχει φέρει σήμερα το μνημείο αρκετά κοντά στην αρχική του μορφή.